Yardım:Ögeler
Vikiveri, herkesin düzenleyebileceği ücretsiz bilgi bankasıdır. Tıpkı Vikipedi gibi Vikiveri de MediaWiki viki paketi üzerine kurulmuştur; bu da sayfalardaki içeriğin (aynı orada olduğu gibi!) başkalarıyla iş birliği içinde eklenebileceği, değiştirilebileceği veya silinebileceği anlamına gelir. Vikipedi'den farklı olarak Vikiveri, yapılandırılmış verilerin iş birlikçi şekilde düzenlenebilmesini sağlayan Wikibase yazılımını da kullanıyor.
Ögeleri anlamak
Vikiveri'de ögeler; konular, kavramlar ve nesneler dahil insan bilgisindeki her şeyi temsil etmek için kullanılır. Örneğin, "1988 Yaz Olimpiyatları", "aşk", "Elvis Presley" ve "goril" Vikiveri'deki ögelerdir.
Vikipedi'ye aşina olanlar için ögeleri başlangıçta Vikipedi maddelerinin Vikiveri versiyonu gibi düşünmek cazip gelebilir. Ögeler ve maddelerin her ikisi de farklı kavramlar veya insan bilgisi konuları hakkında bilgi depolamak için sayfalar olsa da Vikiveri'nin yalnızca Vikipedi içerikli bir veritabanı olmadığını akılda tutmak önemlidir. Aslında Vikiveri medya dosyası depolama alanı olan Wikimedia Commons'a daha çok benziyor. Vikiveri, Vikipedi'ye kıyasla tüm Wikimedia projeleri için ve harici web sitelerinde kullanım için yapılandırılmış verilere erişim için merkezi depolama sağlar.
Vikiveri'nin başarısına katkıda bulunan ögelerle ilgili birkaç önemli özellik mevcuttur:
Dikkate değer ögeler
Vikiveri ögelerinin dikkat çekici olduğu söylenir. Bu, şu üç şeyden en az biri anlamına gelir:
- Wikipedia, Wikivoyage, Wikisource, Wikiquote, Wikiversity veya Wikimedia Commons gibi bir Wikimedia sitene karşılık gelen bir sayfa,
- ciddi ve halka açık referanslar kullanılarak tanımlanabilecek açık bir şekilde tanımlanabilir kavramsal veya maddi bir varlık veya
- öge, yapısal bir ihtiyacı karşılar. Daha fazla bilgi için kayda değerlik politikamıza bakın.
Benzersiz ögeler
Ögeler de benzersizdir. Her öge açıkça tanımlanabilir bir kavram veya nesneyi ya da açıkça tanımlanabilir bir kavram veya nesnenin bir örneğini temsil eder. Örneğin, Vikiveri'de hem planet (Q634) kavramı hem de bir gezegen örneği olan Earth (Q2) için ögelerimiz olabilir.
Bağlayıcı ögeler
Ögeler birbiriyle de bağlantılı olabilir ve olması gerekir. Her ögenin benzersiz bir tanımlayıcısı (bir Q ön ekiyle başlayan) ve Vikiveri ana ad alanında kendi sayfası vardır. Örneğin, yukarıda listelenen ögeler için 1988 Summer Olympics (Q8470), love (Q316), Elvis Presley (Q303) ve Gorilla (Q36611) ilgili öge sayfalarıdır. Bu sayfalar, her bir ögeye ait tüm verilerin çoğunlukla ifadeler biçiminde eklendiği, düzenlendiği ve saklandığı yerlerdir.
Sayfalar ayrıca, Vikiveri'deki tüm verilerin birbirine bağlanabilmesi için ögelerin birbirine bağlanmasına izin verir. Başka bir sayfanın bağlantısı genellikle "özellik" olarak "ifadeler" bölümündeki "düzenle" bağlantısına tıklanarak eklenir. Henüz uygun bir özellik listelenmemişse, "ifadeler" bölümünün altındaki "+ ekle" bağlantısına tıklanarak eklenebilir. Bakınız: #Yeni bir öge oluştur.
Tipik özellikler bir ögeyi diğerine bağlamak için:
- Öğeleri karşılaştırma ...
- said to be the same as (P460)
- different from (P1889) - (farklı, ancak bazen karıştırılabilir ...)
- Öge şunun parçası...
- part of (P361) - (... bölümü / ... içinde bulunan / ... parçası)
- instance of (P31) - (... bir örneği)
- subclass of (P279) - (... bir alt kümesi)
- facet of (P1269) - (... yönü / ... alt ögesi/ ... aynı konuda daha geniş bir perspektifi)
- has characteristic (P1552) - (... özelliği var / ... tanımlayıcı özellik / ... doğal özellik)
- Ögeler şunları içerir...
- has part(s) (P527) - (... içerir)
- has part(s) of the class (P2670) (... örneği olan kısımları var / ... bazı parçalar alt sınıfı oluşturur)
- Albert Einstein's brain (Q2464312), şunun bir part of (P361) idir: Albert Einstein (Q937).
- Albert Einstein (Q937), bir human (Q5) instance of (P31) idir.
- human (Q5), mammal (Q7377) takımının bir subclass of (P279) idir.
- mammal (Q7377) has part(s) (P527) şey: mammary gland (Q189961).
Öge sayfalarının dışında, ögelere bağlantılar genellikle "Q|" öneki eklenerek yerleştirilebilir. öge numarasını da girin ve onu küme parantezleri içine alın, örn.: {{Q|8470}} → 1988 Summer Olympics (Q8470)
Yeni bir öge oluştur
Adım adım Vikiveri ögelerini düzenlemenin temelleri: Vikiveri:Turlar
Vikiveri'de bir öge oluşturmadan önce sayfanın Vikiveri'de olup olmadığından lütfen emin olunuz. Sayfanın yer alıp almadığını anlamanın en basit ve en iyi yolu başlığına göre öge arama sayfasını kullanmaktadır.
Başlığa göre öge arama sayfası, bir Wikimedia sitesinde zaten bir sayfası olan ve Vikiveri sisteminde olabilecek ögeleri aramak için tasarlanmış iki giriş alanına sahiptir. "Site:" yazan soldaki alan, eklemek istediğiniz ögeye karşılık gelen Wikimedia site sayfasının dilini koyduğunuz yerdir. Çoğu Wikimedia sitesi, bir kodla temsil edilen farklı diller için eşdeğer sürümlere sahiptir. Örneğin, İngilizce dilinin kodu en ve Türkçe dilinin kodu tr'dir. Bu kod URL'de bulunabilir; yani en.wiktionary.org İngilizce Vikipedi'dir ve en.wikipedia.org İngilizce Vikipedi'dir, tr.wiktionary.org ise Türkçe Vikisözlük'tür ve tr.wikipedia.org Türkçe Vikipedi'dir. Bir Wikimedia sitesi için kullanılabilecek dil kodunu gösteren bir ekran görüntüsü burada mevcuttur.
İkinci alan olan "Page:" için sayfanın "tam" başlığını Wikimedia sitesinde sayfanın en üstünde göründüğü şekilde girmelisiniz. Bu, doğru ögeyi bulmak için önemlidir çünkü Vikiveri'de aynı etiket ile birden fazla öge olabilir. Örneğin, Vikiveri'de cehennem için bir öge sayfası (çoğu dini inanca göre günahların cezasının çekileceği yer) olup olmadığını bilmek istiyorsanız Vikipedi'deki sayfanın başlığı olan "cehennem (anlam ayrımı)" sayfasını aramanız gerekir.
Vikiveri'de o ögeyle ilgili zaten bir sayfa varsa arama sizi o sayfaya götürür.
Bir öge eksikse, kendiniz oluşturabilirsiniz. Bunu, bir arama başarısız olduğunda öge başlığa göre arama sayfasının alt kısmında sağlanan bağlantıya tıklayarak veya soldaki menüden "Create a new Item" seçeneğine tıklayarak yapabilirsiniz. Her iki bağlantıdan da yeni ögeye bir label ve bir description eklemenizi isteyen bir sayfaya yönlendirileceksiniz. Ögeyi başlık aramasına göre kullandıysanız, arayüz ayrıca arama sırasında doldurduğunuz iki alanı da içerecektir. Create a new Item bağlantısını kullandıysanız, bunları belirtmeniz gerektiği konusunda endişeye kapılmayın; bunları daha sonraki bir aşamada da doldurabilirsiniz. İşiniz bittiğinde, "Create" bağlantısına tıklayın.
Mevcut bir öge sayfasına ekleme
Bir label ve description'ya ek olarak, bir öge sayfasının doldurulması gereken diğer iki ögesi aliases ve sitelinks bölümleridir. Bir öge sayfasının bu dört ögesi çok dillidir, yani belirli bir dil için katkıda bulunanlara gösterilir ve girişleri yapılır. Bu aynı zamanda (genellikle) her dil için farklı değerlere sahip olacakları anlamına gelir. Bu ögeleri birden çok dilde eklemek ve görmek de mümkündür (birden fazla dilde akıcıysanız bunu yapmak isteyebilirsiniz); Vikiveri'de dil tercihlerinizi ayarlama hakkında bilgi için Yardım:Çok dillilik konusuna bakın.
Etiket, bir ögenin bilinebileceği en yaygın addır. Etiketler, öge sayfasının üst kısmındaki metin alanlarındaki "Label" sütununa eklenir. "edit" bağlantısına tıklayın, etiketi yazın ve ardından "publish" bağlantısına tıklayın. Açıklama, söz konusu sayfayı aynı veya benzer etiketlere sahip diğer sayfalardan ayırmak için tasarlanmış kısa bir ifadedir. Açıklamalar, etiketlerle aynı şekilde "Description" sütununa eklenir. Etiketleri ve açıklamaları kullanma hakkında daha fazla bilgi için Yardım:Etiket ve Yardım:Açıklama konularına bakın.
Bir öge sayfasının üst kısmındaki "edit" bağlantısına tıklayarak "Also known as" sütununa benzer adlarını da ekleyebilirsiniz. Bu alana ilk ayrılan diğer adları ekleyebilirsiniz. İlk alanı doldurduğunuzda, ikinci bir alan daha görünecektir. Eklenecek başka ilk ayrılan ad kalmayıncaya kadar benzer adları doldurmaya devam edin, ardından "publish" bağlantısına tıklayın. Bu aracın kullanımı ile ilgili daha fazla bilgi için Yardım:Kısaltmalar konusuna bakın.
Vikiveri'ye bir site bağlantısı eklemek için, uygun başlığın/başlıkların altındaki bölüme/bölümlere gidin, örneğin "Wikipedia" veya "Wikiquote" başlığının yanındaki "edit" bağlantısına tıklayın. Site bağlantısı grubunun altında size iki boş alan verilecektir: "wiki" yazan bir sol alan ve (birinci alanı doğru doldurduktan sonra gösterilir) ve "page" yazan bir sağ alan. Soldaki alan, ögenin karşılık geldiği Wikimedia site sayfasının dilini eklediğiniz yerdir. Sağdaki alan ise sayfanın başlığının Wikimedia sitesinde göründüğü şekildeki hâli ile eklediğiniz yerdir. Bu alanların her ikisi de, yazmaya başladığınızda bilgileri doldurmanıza yardımcı olacak açılır menüler içerir. Her iki alanı da doldurduğunuzda, "publish" bağlantısına tıklayın. Konuyla ilgili daha fazla bilgi için Yardım:Site bağlantıları konusuna bakın.
Lütfen dikkat: Sayfa tamamen yüklenmeden önce herhangi bir "edit" veya "+ ekle" bağlantısına tıkladığınızda, özel bir arayüze sahip ayrı bir sayfaya yönlendirilebilirsiniz. Bu aynı zamanda amaçlanan değişiklikleri yapmanıza da izin verir. Ancak kullanımı daha zordur. Sayfa, "edit" veya "+ ekle" bağlantısına tıkladıktan sonra, sağdaki resimlerde gösterildiği gibi görünmüyorsa; geri dönmek isteyebilirsiniz. Bu durumda tarayıcının sayfayı yüklemesini bitirmesini bekleyin (genellikle tarayıcının sekmesinin üstünde bir gösterge vardır) ve ardından tekrar "edit" veya "+ ekle" bağlantısına tıklayın.
Marie Curie (Q7186) ögesi için doldurulmuş dört alan örneği
| Language | Item | Label | Description | Aliases | Vikipedi Sayfasına Bağlantı |
|---|---|---|---|---|---|
| İngilizce (en) | Q7186 | Marie Curie | Polish and French physicist and chemist (1867–1934) | Maria Salomea Skłodowska; Marie Skłodowska-Curie | Marie Curie |
| Fransızca (fr) | Q7186 | Marie Curie | physicienne et chimiste polonaise et française | Maria Salomea Skłodowska herb Dołęga; Maria Skłodowska-Curie; Marie Sklodowska-Curie; Maria Skłodowska | Marie Curie |
| Lehçe (pl) | Q7186 | Maria Skłodowska-Curie | polsko-francuska uczona, noblistka z fizyki i chemii | Maria Curie-Skłodowska; Marie Curie; Maria Skłodowska | Maria Skłodowska-Curie |
Bir öge sayfasını düzenleme
Dört alanın tümü olan etiket, açıklama, kısaltmalar/diğer isimler ve site bağlantıları düzenlenebilir. Mevcut bir ögeyi düzenlemek için "edit" bağlantısına tıklayın ve ardından yeni veya güncellenmiş bilgileri girin. Ardından "publish" bağlantısına tıklayın. Bir kısaltma/diğer isim/ayrılan diğer adlar veya site bağlantısı yanlışsa bunu kaldırabilirsiniz. Bunu yapmak için, önce "edit" bağlantısına tıklayın ve ardından kaldırmak istediğiniz takma adı silin veya kaldırmak istediğiniz site bağlantısı için çöp kutusu simgesine tıklayın. Ardından "publish" bağlantısına tıklayın. Öge hemen kaybolacak ve veritabanından kaldırılacaktır.
Ögeler için doküman
{{Item documentation}} şablonu, ögeler için belgeler sağlar. Bir ögenin tartışma sayfasına eklenebilir. Khams Tibetan (Q56601) kullanımındaki bir örnek için Talk:Q56061'a bakın.
Bir öge sayfasını silme
Sadece yöneticiler öğeleri silebilir. Silme işlemleri Vikiveri:Silme istekleri sayfasındaki istekleriniz ile de gerçekleştirilebilir. Lütfen taleplerinize kısa bir neden yazın.
Ayrıca bakınız
Vikiveri:Korumalı alan -- Bu, ögelerdeki değişiklikleri test etmek için kullanılan bir kum havuzu'dur.
İlgili Yardım sayfaları için bkz.:
- Yardım:Etiket, sayfası etiketlerin ne olduğunu ve hangi kurallara uyularak yazıldığını açıklar
- Yardım:Açıklama, sayfası açıklamaların ne olduğunu ve hangi kurallara uyularak yazıldığını açıklar
- Yardım:Diğer adlar/Ayrılan diğer adlar, sayfası ögelerin diğer adlarının neler olduğunu ve hangi kurallara uyularak yazıldığını açıklar
- Yardım:İfadeler, sayfası ifadelerin ne olduğunu ve hangi kurallara uyularak yazıldığını açıklar
- Yardım:Site bağlantıları, sayfası site bağlantılarının ne olduğunu ve hangi kurallara uyularak yazıldığını açıklar
- Ögelerin nasıl birleştirileceğini açıklayan Yardım:Birleştirme (interwiki bağlantıları farklı dillerdeki ancak aynı konuda birden fazla Vikiveri'de bulunan Vikipedi sayfalarına bağlantıları içerir)
Ek bilgi ve rehberlik için bkz.:
- Project chat, for discussing all and any aspects of Wikidata
- Wikidata:Glossary, the glossary of terms used in this and other Help pages
- Help:FAQ, frequently asked questions asked and answered by the Wikidata community
- Help:Contents, the Help portal featuring all the documentation available for Wikidata