Wikidata:Orðalisti

This page is a translated version of the page Wikidata:Glossary and the translation is 30% complete.
Outdated translations are marked like this.

Elements of a statement, from item Q42

Þessi orðalisti skilgreinir mikilvæg hugtök á Wikidata og tengir í frekari upplýsingar. Sjáðu Wikidata:Introduction fyrir almenna kynningu á Wikidata og glossary guidelines fyrir leiðbeiningar um hvernig á að skrifa og bæta atriðin í orðalistanum.

Glossary
Samnefni er annað nafn yfir hlut eða eiginleika. Hefðbundna eða algengasta heitið er merkimiðinn. Samnefni hjálpa fólki að finna hlut jafnvel þótt það leiti ekki eftir merkimiðanum. Til dæmis getur hluturinn Q2 haft merkimiðann „Jörð“ og samnefni eins og „Bláa plánetan“. Það er hluti liðar.
Article placeholder is an extension to display stub articles and to start Wikipedia articles based on a view of Wikidata items. See mw:Extension:ArticlePlaceholder.
Merki eru valkvæð merki sem hægt er að tengja vefsvæðis tengil við aðra Wikimedia síðu. Til dæmis getur vefsvæðis tengill verið merktur þannig að hann tengi á „úrvalsgrein“ eða „prófarkarlesna“ síðu.
Flokka hlutur, sniða hlutur og module hlutur eru Wikidata hlutir með vefsvæðis tengil á flokka, snið eða modules á Wikimedia síðum. Þegar síðasta vefsvæðis tenglinum er eitt, þá er þeim yfirleitt eytt (sjá Wikidata:Database reports/to delete).
Fullyrðing er hluti gagna um einingu og birtist á síðu einingarinnar. Fullyrðing samanstendur af eiginleika (eins og staður) og annaðhvort gildi (eins og Þýskaland), eða sérstöku atriðin „ekkert gildi“ og „óþekkt gildi“. Fullyrðing getur haft sérgreini, eins og tímabundna sérgreina sem tilgreina að fullyrðingin sé gild innan ákveðins tímaramma. Í samanburði við þrenningu í RDF gagnasafni, notar fullyrðingu eiginleika til að lýsa staðhæfingu þrenningar og gildi til að lýsa hluta þrenningarinnar. Fullyrðingar eru hluti af staðhæfingum á síðu hluta, þar sem hægt er að færa rök fyrir þeim með heimildum og sætum. Þau geta einnig verið á gagnasíðum sem eru ekki hlutir.
Commons (eða Wikimedia Commons) er Wikimedia verkefni sem hýsir myndir, hljóðskrár, myndbönd og aðrar skrár. Wikibase inniheldur þrjár mismunandi gagnagerðir til þess að tengja á Wikidata í margmiðlunarskrár, hnattfræðileg form og töflu gögn. Commons er að bæta við staðhæfingum við skrár sem margmiðlunar einingar.
Completeness is an assessment of available data with a measure for coverage. At Wikidata the presence of an item or statement does not imply that all similar items or statements are present. Wikibase does not include any completeness indicator. Quantity properties can be used to compare with available statements or items. Example: The item about states of the USA has a statement with quantity 50. One can compare that with the count of uses of the item. A few tools attempt to measure completeness. To some extent, property suggester and suggestion constraints indicate elements missing to complete items.
Complex constraint (or custom constraint) is a constraint defined by a freely chosen SPARQL query in a template on a property talk page.
Conflation is a type of error, usually on an item, where aspects of several distinct concepts are mixed together. For example, an item with the date of birth of one person and the occupation of another person with the same name.
Constraint is a rule for how a particular property should be used. For instance most identifiers should have only one value, so there is a single value constraint on them. A special kind are called complex constraints.
Constraint report can refer to a series of periodically updated pages for each property based on constraints or a special page for an individual item or other entity.
Cradle is an editing tool to create new Wikidata items based on a form with predefined properties and values.
Gagnagerð er partur af eiginleika, sem tilgreinir gerð og lögun gildisins í hverri fullyrðingu. Hver einasti eiginleiki er skipaður ákveðri gagnagerð, sem er yfirleitt ekki hægt að breyta. Ekki er hægt að tengja öll gildi, svo framalega sem það vantar ákveðnar gagnagerðir. Gagnagerðir má eingöngu skilgreina af forriturum. Sjá Special:ListDatatypes fyrir þær gagnagerðir sem eru aðgengilegar. Gagnagerð tilgreinir ekki beint hvernig gildin eru geymd á vefþjóni; það er skilgreint af gerð.
Data namespaces are namespaces for pages that hold Wikidata entities. The data namespaces in Wikidata are the main namespace for the Wikidata items, "Property:" for properties, and "Lexeme:" for lexemes.
Date (or time or timeValue) is a datatype for property values. It allows to enter dates in different precisions and enables date calculations in queries. Hour or minute precision isn't supported. The Wikidata property for the date of foundation has such values.
Lýsing er orðasamband á ákveðnu tungumáli sem setur hluti eða eiginleika. Það gefur merkimiða betra samhengi. (Til dæmis geta verið til margir hlutir um staði með merkimiðanum "Cambridge"). Lýsing hluta þarf því ekki að vera einstök ein og sér, hvorki innan tungumáls eða Wikidata í heild sinni, en hún verður að vera einstök með merkimiðanum. Það að merkimiðinn og lýsingin séu saman einstök er föst regla. Ef breytingin þín uppfyllir ekki þessa reglu þá getur þú ekki gefið út breytinguna. Hún er hluti liðar.
Disambiguation item is a Wikidata item with sitelinks to disambiguation pages. This is its only purpose. Generally, it has a claim with er=Wikimedia aðgreiningarsíða.
Duplicate is an entity, generally an item, about the same concept as another entity. Duplicates are usually merged creating a redirecting entity. Special types of duplicates are temporary duplicates, permanent duplicates, and true duplicates.
Editing interface is a view that allows to add or modify data. These views are the default view, the Commons structured data interface, Wikidata bridge, and a series of API-based tools, notably QuickStatements, Cradle, PetScan, OpenRefine or the Pywikibot framework.
Eining er efni wikidata síðu í einu gagna nafnrýmana, eins og hlutur (í aðalnafnrýminu), eiginleiki (í eiginleika nafnrýminu) eða lexeme (í Lexeme nafnrýminu). Hver eining hefur einstakt auðkenni, eiginleika auðkenni sem er númer með forskeyti. Til dæmis byrjar auðkennið á Q fyrir hluti og P fyrir eiginleika. Einnig er hægt að bera kennsl á einingar með einstakri tvennu merkimiða og lýsingar á hverju tungumáli fyrir sig. Einingin getur einnig haft samnefni á margvíslegum tungumálum. Hver eining fyrir sig hefur einnig auðkenni sem hægt er að vísa í sem er gefinn á forminu http://www.wikidata.org/entity/ID, þar sem ID er auðkenni hlutarins.

Other extensions may define new types of entities. For example:

Entity selector allows picking an entity by entering part of its name and selecting it from a list of search results. For items, the results are based on the labels and aliases. The description is displayed, if there is one. Example: type "human" to pick Q1156970 from "human (Q5) common name of Homo sapiens", "humanity (Q1156970) total world population of human", etc. This is different from the Property Suggester.
EntitySchema is a special type of Wikidata page containing a document in ShEx format, and related metadata. Although it may have labels, descriptions and aliases similar to items, it is not a type of entity. Entities may be validated against an EntitySchema using the ShEx2 — Simple Online Validator tool.
External identifier is a type of property — a string used in the database of external organizations. Some properties have external identifiers as values. They uniquely identify an item, although the uniqueness is not enforced by software, but controlled by constraint. For example, an ISBN for a book or the unique part of the URL of a movie or an actor in the Internet Movie Database.
Federation query is a query through a service available on Query Server allowing to access databases other than Wikidata.
Form is a string of characters that occurs in a particular grammatical context for a lexeme. Every Lexeme may have multiple forms. Forms are identified on each lexeme by the Lexeme ID followed by a dash, the letter "F" and a number. Forms may have statements just as other entities do. They are also assigned grammatical features such as "plural" for Form L1298-F2 ("forms").
Historic information is included by qualifying it with a date. If information is no longer current, date qualifiers are added instead of statements overwritten. Historic information is different from incorrect information
Human (or instance of human) is a Wikidata item about a person or an individual. It has a claim with er=maður.
Incorrect information is a claim supported by a reference, but generally considered invalid or inaccurate. While Wikipedia generally excludes such information, Wikidata's deprecated rank allows to flag such statements. This helps avoid a situation in which it's deleted and erroneously re-added as valid information. Incorrect information is different from historic information
Instance of, subclass of, and has part (also class or type) are used on Wikidata to refer to the properties er, undirflokkur af, has part(s), and a few other related ontological properties, their values, or items using them.
Hlutur á við raunverulegt viðfangsefni, hugtak eða viðburð sem er gefið auðkenni (sem er jafngilt nafni) í Wikidata með upplýsingum um hlutinn. Hver hlutur hefur viðeigandi síðu í aðalnafnrými Wikidata. Hlutir eru auðkenndir með forskeyti (eins og Q42), vefsíðu tengli á ytri síðu eða með einstakri samsetningu fjöltyngds merkimiða og lýsingu. Hlutir geta einnig haft samnefni til að auðvelda uppflettingu. Aðalefni hlutar er listi yfir staðhæfingar um hlutinn. Hægt er að líta á hluti sem viðfangsefni þrenningar í tengdum gögnum.
Item identifier: see QID below.
Merkimiði er meginheiti sem er gefið til að bera kennsl á einingu (þ.e. item eða property). Til dæmis getur hlutur með auðkennið Q7378 haft íslenska merkimiðan "fíll". Hver hlutur hefur nákvæmlega einn merkimiða á ákveðnu tungumáli. Merkimiðar þurfa ekki að vera einstakir. lýsingar og samnefni eru notuð til að aðgreina á milli eininga með sama merkimiða. Síður á Wikidata hafa ekki merkimiða, heldur titla. Hann er hluti liðar.
Lag or database lag at Wikidata is a delay in the update of data on other projects or Query Server.
Tungumála eiginleikar þetta eru merkimiðar, samnefni og lýsingar á ákveðnu tungumáli sem tengjast hlutum, eiginleikum og fyrirspurnum. Þeir eru lesanlegir af mönnum til að auðvelda skilning á umfangi hlutar, þ.e. ákveðin gerð af þræði. Ef þá vantar eru eiginleikar úr öðrum tungumálum sýndar, í kjölfar tungumálafrásetjanna.
Language code is an identifier for the language of a label, description, alias, or monolingual text value. The language codes for labels, descriptions, and aliases are shared with other Wikimedia projects. More codes for monolingual text are defined specifically for Wikidata. Lexemes use some of these, as well as some additional codes or items to identify the language in lemma, gloss, and form. A language code is also assigned to sitelinks. Codes are based mostly on IETF language tags.
Language fallbacks (also language chains) are methods to systematically replace missing language attributes with strings from alternate languages. The exact replacement rules can be chosen depending on the type of page, whether the user is logged in, or the user preferred languages.
Lexeme is an entity of Lexicographical data. It contains sense and form sub-entities, but no sitelinks. Instead of a label, a description, and aliases, lexeme entities have a lemma (possibly more than one, for languages with spelling variants), a language, and a lexical category.
LID (or L number) The identifier for a lexeme entity in Wikidata, comprising the letter "L" followed by one or more digits.
Listeria (or Wikidata list) is a tool to show data from Wikidata in list form at Wikimedia projects. Data is periodically updated by bot.
Aðalnafnrýmið er eitt af nafnarýmunum á vefsvæðinu. Nafnrými sem eru ekki aðalnafnrýmið á Wikidata hafa forskeyti. Á wikidata inniheldur aðalnafnrýmið síður með hlutum.
MediaWiki er hugbúnaðurinn sem keyrir Wikidata, Wikipedia og önnur wiki vefsvæði. Uppsetning MediaWiki á Wikidata notast við Wikibase viðbótina. Hvað er MediaWiki
MediaInfo is a type of entity used to describe files. It's activated on Wikimedia Commons.
Meta pages These are all pages that are not entities, i.e. do not belong to the data namespaces. Wikidata meta pages contain unstructured content in wikitext, including Wikidata client side inclusion code. Examples are talk pages, category pages, project pages (in the Wikidata namespace) and help pages (in the Help namespace). Meta pages also comprise content and data automatically generated by the MediaWiki software (for example, the edit history of a page, or special pages).
Name item is a Wikidata item about a given name or a family name. Such items are used as values for kenninafn or Fyrsta nafn and can include additional information and sitelinks.
Nafnarými eru einskonar flokkar fyrir síður á wiki. Hvert nafnarými hefur mismunandi reglur um síður og innihald þeirra. Á wikidata er mikilvægasta nafnarýmið fyrir Wikidata hluti (eða ‘aðal nafnarýmið’). Vefslóð síðu í aðalnafnrými Wikidata endar á Q7378-forskeyti ásamt tölu, til dæmis Q7378 fyrir „Fíl“. Aðrar síður í öðrum nafnarýmum byrja með heiti nafnrýmisins, sem „forskeyti“. Til dæmis, hjálpar síður byrja með Help:, eins og Help:Contents.
Object See Subject
Order of statements is generally determined by the view being used and not significant. Many views display data retrieved or entered first before other. Some views sort or allow to sort statements based on qualifier value, statement value, property, or datatype.
Síða er innri eða ytri vefsíða með einstakann titil, til dæmis grein í aðalnafnrými Wikipedia eða hlutur í aðalnafnrými Wikidata. Síða er hluti af vefsvæði. Á Wikidata á hugtakið ýmist við hlut eða eiginleika í gagna nafnrýmunum, almenna síðu í hinum nafnrýmunum eða aðra ytri síðu eða aðra Wikimedia síðu sem er tengd með vefsvæðis tengli. Innihald síðna í aðalnafnrými Wikidata eru hlutir. Ein síða getur eingögu innihaldið einn hlut.
Predicate See Subject
Prefix Used in the query service.
Verkefni er hugtak sem er notað í Wikimedia hreyfingunni. Í flestum tilfellum á fólk við wiki Wikimedia. Þannig á Wikidata á hugtakið yfirleitt við Wikidata sjálft.
Eiginleiki lýsir gagna gildi staðhæfingar og er hægt að hugsa sér sem flokkur gagna, til dæmis "litur" fyrir gildið "blár". Eiginleikar, þegar þær eru notaðar með gildum, mynda staðhæfingu í Wikidata. Eiginleikar eru líka notaðir í sérgreinum. Eiginleikar hafa sínar egin síður á Wikidata og eru tengdir við hluti, sem leiðir af sér tengda gagnaröð.
Property suggester provides a preselection of properties when adding statements to Wikidata items. These are based on the frequency of the properties on similar items. Example: on an item with er=maður only, suggestions could be kyn, starf, fæðingardagur. These may or may not be appropriate for the specific item. This is different from entity selector and suggestion constraints.
QID (or Q number) is the unique identifier of a data item on Wikidata, comprising the letter "Q" followed by one or more digits. It is used to help people and machines understand the difference between items with the same or similar names. For example, there are several places in the world called London and many people called James Smith. This number appears next to the label at the top of each Wikidata item.
Sérgreinir er hluti af fullyrðingu sem segir til um fullyrðinguna, oft á lýsandi hátt. Sérgreinir gæti verið hugtak samkvæmt ákveðnum orðaforða en gæti einnig verið afbrigði setningarliðar (hvort þessi hugtök eða setningaliðir séu frjáls texti eða hluti af orðaforða verður samfélag Wikidata að ákveða).
Quantity (incorrectly number) is a datatype for property values. It allows to enter integers or decimal numbers. Optionally a unit or a bound can be included. The Wikidata property for population has such values. Numeric identifiers are not quantities, but external identifiers.
Fyrirspurn er leit í hlutum og gögnum þeirra. Fyrirspurnir eru keyrðar í Wikidata fyrirspurnar kerfinu með SPARQL fyrirspurnar tungumálinu.
QuickStatements (QS) is a third-party tool that can edit Wikidata items, based on a simple set of text commands. The tool can add and remove statements, labels, descriptions, and aliases. It can also add statements with optional qualifiers and sources.
Sæti er gæðastaðall sem er notaður fyrir einfalt val/síu í þeim tilvikum þar sem eru margar staðhæfingar fyrir ákveðinn eiginleika (sjá Help:Ranking). Í þeim tilvikum, viltu tilgreina hvaða staðhæfing er mikilvægari eða áreiðanlegri en aðrar. Sjálfgefið er staðhæfing með sætið "hefðbundið" en þú getur breytt því í "æskilegt" eða "óæskilegt".
Redirecting entity (or redirect) is an item or a lexeme that redirects to another item or lexeme (target). As in many uses these would need to be queried specifically, a bot usually replaces redirects used as values with their target.
Heimild (eða tilvísun) vísir á ákveðið efni sem styður fullyrðingar á Wikidata. Heimild getur verið tengill á vefslóð eða hlut; til dæmis hlutur um bók. Wikidata sker ekki úr um hvort staðhæfing sé rétt, heldur sér aðeins til þess að staðhæfingar birtist í heimild. Fullyrðing með heimild myndar staðhæfingu.
Repurposing is changing the definition or scope of an entity, in general an item, by editing its label, description or statements. Generally to be avoided.
Sandbox or sandbox items are series of items, properties and other entities at Wikidata to test features within the Wikidata live database. Examples: item Q4115189, property Property:P369, EntitySchema EntitySchema:E123, lexeme Lexeme:L123.
Sense refers to a specific meaning for a lexeme. Senses are identified on each lexeme by the Lexeme ID followed by a dash, the letter "S" and a number. Senses may have statements just as other entities do. They also allow a "gloss": a free-form description of the meaning (one per language).
Vefsíða er tilvísun í ytri vefsíðu. Í vefsvæðistenglum á hún við ákveðna skráð wiki-vefsvæði, til dæmis Wikipedia á ákveðnu tungumáli. Tilvísað er í þessar vefsíður með auðkenni vefsíðunnar (sem samsvarast tæknilega við vefþjónanafn wiki vefsvæðisins). Til dæmis er auðkenni íslensku Wikipediunnar iswiki. Hver ytri síða getur eingöngu haft einn tengil skráðan á Wikidata og einn hlutur getur eingöngu tengt einu sinni í hverja ytri vefsíðu.
Vefsvæðis tenglar (eða tungumálatenglar) er auðkenni tengdar síðu á annari síðu. Hann samanstendur af auðkenni vefsíðu og titli, sem eru geymd í einstökum hlut á Wikidata. Vefsvæðistenglar eru bæði notaðir til að bera kennsl á hlut frá ytri vefsíðu og sem miðlæg geymsla vefsvæðis tengla (stundum þekktir sem tungumálatenglar, þó það orð hafi einnig aðra merkingu).
Sitelinks between Wiktionary editions are generally not provided through Wikidata, but another function.
Snak is a technical term of Wikibase software which data users are most likely to encounter when accessing Wikidata through the MediaWiki API. It refers to the combination of a property and either a value or one of the special cases "no value" and "unknown value". Snaks can be found in claims (then they are called main snaks) or in qualifiers as part of statements (then they are called qualifier snaks). E.g., in the statement "Emma Watson was a cast member of Harry Potter and the Philosopher's Stone in the role of Hermione Granger" there is a main snak "was a cast member of Harry Potter and the Philosopher's Stone" and a qualifier snak "in the role of Hermione Granger".
Staðhæfing er einn partur af upplýsingum um hlut, geymd á einni síðu. Staðhæfing samanstendur af fullyrðingu (par eiginleika og gildis eins og "Staðsetning: Þýskaland", ásamt valkvæðum sérgreinum), sem er færð rök fyrir með heimildum (sem gefa upp uppruna fullyrðingarinnar) og sætum (notuð til að gera greinarmun á milli nokkra fullyrðinga sem innihalda sama eiginleikann; er "hefðbundinn" sjálfkrafa). Wikidata gerir engar ályktanir um hversu rétt staðhæfingin er, heldur safnar þeim og tilkynnir þær með vísun í heimild. Hugtakið er staðhæfing er stundum notað eins og það sé það sama og fullyrðing, en tæknilega verður hún aðeins staðhæfing þegar að minnsta kosti einni heimild hefur verið bætt við.
Strengur er almennt heiti yfir röð valinna stafa sem eru skilgreindir sem texti (t.d. "Halló") - ólíkt gildi sem er skilgreint sem tölulegt gildi (3,14) eða tengli á hlut (t.d. [[Q1234]]). Wikidata styður auk strengs gagnagerðarinnar einnig texta á ákveðnu tungumáli; „eins-tungumáls-texta“ sem gildi eiginleika.
Subject, predicate and object are terms sometimes used to describe a claim when viewing entity, property and value as a triple.
Suggestion constraint is a status of a property constraint that provides suggestions of additional improvements. This can be statements with other properties to be added to the item.
Term is a part of entity, includes label, description and alias. Terms may only be plain text (i.e. not containing any wiki markup).
Termbox is the zone at the top of an item page, which includes the labels, the descriptions, and the aliases in different languages.
Titill er nafn síðu. Titilinn er einstakur á hverju wiki vefsvæði. Til dæmis getur eingöngu verið ein síða með titilinn "Douglas Adams" á Ensku wikipediu. Á Wikidata er titilinn annaðhvort auðkenni einingar eins og Q42 eða að hann byrji á forskeyti nafnrýmisins eins og Help:. Ekki rugla titli við merkimiða Wikidata hluts eða eiginleika. Wikidata hlutir eru tengdir við síður á öðrum Wikimedia wiki með síðutenglum, sem nota titil síðunnar til að bera kennsl á efnið.
Triple (or "semantic triple", or "triplet") is the atomic data entity in the RDF data model, which codifies statements in the form of subject–predicate–object expressions.
Mælieining er Wikidata hlutur sem er notaður með stærðar-gildi. Mælieiningar sem eru notaðar oft eru metrar eða evrur, en hægt er að nota hvaða hlut sem er sem mælieiningu. Ef einingin inniheldur $P2370-staðhæfingu, þá er stærð mælieiningarinnar umbreytt í grunnstærðir. Sjá mw:Wikibase/Indexing/RDF Dump Format#Normalized values.
Gildi (einnig gagnagildi) eru upplýsingar í fullyrðingu. Wikidata hefur nokkrar leyfðar gagnagerðir (eins og „hluti“, „stærðfræði stæður“ og „stærðir“). Gagnagerðin sem þarf að nota fyrir gefna fullyrðingu er ákveðin af eiginleikanum sem er notaður (t.d. gildið í "fæðingarstað" verður að vera "hlutur"). Í staðinn fyrir venjulegt gildi getur þú notað aðrar gerðir „óþekkt gildi“, eða „ekkert gildi“ í fullyrðingu.
Value type is the way values are stored internally. Each data type corresponds to one value type. For example, although external identifier, Commons media and mathematical expression are different datatypes, they all use the "string" value type. Values for some data types contain multiple parts with different value types. For example, a quantity contains four parts: "amount", "unit", "upperbound" and "lowerbound", the last two being optional. Unit is a URL which points to a Wikidata item; the other three parts are numbers in string (not floating-point number).
View is a way data can be visualized or accessed. Besides the default view, Wikibase offers views for mobile devices, as well as for rdf and json formats. The data can be accessed with an API. Data on Wikidata is mirrored on Wikidata Query Server offering various result views. Some of the views are editing views, others not. Examples of tools and extensions that provide custom views are Reasonator, Article Placeholder, and Listeria.
Wikibase er hugbúnaðurinn á bak við Wikidata. Hann samanstendur af viðbótum á MediaWiki hugbúnaðinum. Þessar viðbætur leyfa Wikidata að halda utan um gögn í hlutum, eiginleikum and leita að þessum gögnum í fyrirspurnum.
Wikidata. er Wikimedia verkefni sem keyrir á MediaWiki hugbúnaðinum með Wikibase viðbótum. Hann gerir notendum Wikidata kleift að breyta gögnum og skoða síður.
Wikidata Query Service (or WDQS) is the official service for querying Wikidata using the SPARQL query language.
Wikimedia er nafnið á hreyfingu sem samanstendur af fólki og félögum. Wikidata er keyrð af Wikimedia stofnuninni, ásamt öðrum wikum eins og Wikipedia. Wikibase hugbúnaðurinn er aðalega þróaður af Wikimedia Þýskalandi, sem er eitt af landlægum félögum Wikimedia.
Wiki is a website that can be edited by the visitors quickly. Wikipedia and Wikidata are wikis.

Related Glossaries